Luchtkwaliteit: in Brussel zijn te sterk vervuilde gebieden een realiteit. Minstens 60 scholen zijn betrokken
De wetenschappelijke samenwerkingscampagne onder leiding van Les chercheurs d'air, in samenwerking met Leefmilieu Brussel, evalueert de situatie
PERSBERICHT, 10 february 2022
In alle Brusselse scholen waar metingen werden verricht, wordt de nieuwe aanbeveling van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) inzake stikstofdioxide (NO2) overschreden. Dat is een van de belangrijkste bevindingen van de studie die werd uitgevoerd door de vzw Les chercheurs d'Air, in samenwerking met Leefmilieu Brussel dat het technisch rapport opstelde en met de steun van Bloomberg Philanthropies en de 19 Brusselse gemeenten.
Metingen van stikstofdioxide1, waarvan 60% wordt uitgestoten door het wegverkeer in het Brussels Gewest, werden uitgevoerd over een periode van 12 maanden (van oktober 2020 tot oktober 2021) op 134 locaties, waaronder 67 scholen en 2 kinderdagverblijven. Zij worden dus allemaal blootgesteld aan NO2-concentraties die hoger liggen dan de vastgestelde aanbeveling door de WHO. Deze aanbevelingen werden in september jongstleden vastgelegd op een jaargemiddelde van 10µg/m3. Sommige locaties overschrijden meer dan 3 keer deze waarde.
Hetzelfde geldt voor de 54 burgers die aan de campagne hebben deelgenomen. De jaargemiddelde-waarde van de WHO werd in alle gevallen overschreden. De zwarte punten moeten worden opgespoord. Zo registreerde één meetpunt, gelegen aan de Kruidtuinlaan, een gemiddelde concentratie van meer dan 50 μg/m³. Ook in de Dansaertstraat werd de WHO-waarde meer dan 4 maal overschreden.
De resultaten van deze campagne werden verkregen onder bijzonder gunstige omstandigheden voor de luchtkwaliteit, aangezien de gezondheidscrisis de economische activiteit en bijgevolg de intensiteit van het wegverkeer sterk heeft afgeremd.
Pierre Dornier, voorzitter van de vzw Les chercheurs d'air verklaarde: "Ondanks de lockdownperiode en een vermindering van het wegverkeer, de belangrijkste uitstoter van NO2, is de lucht in Brussel nog steeds te veel vervuild. Kinderen, van wie het lichaam nog in ontwikkeling is, zijn bijzonder kwetsbaar voor deze verontreiniging. Het is niet normaal of aanvaardbaar dat zoveel scholen worden blootgesteld aan NO2-concentraties die schadelijk zijn voor de gezondheid. Er moet dringend meer vaart worden gezet achter de uitvoering van ambitieuze maatregelen, zoals de aanleg van nieuwe schoolstraten en de versterking van de Lage-emissiezone om de luchtkwaliteit in het Brussels Gewest te verbeteren”.
Andere vaststelling: 132 van de 134 gemeten locaties voldoen aan de jaarlijkse Europese grenswaarde van 40 microgram per m³, een grenswaarde die moet worden nageleefd op straffe van mogelijke sancties door Europa. Twee meetlocaties aan de Kleine Ring overschrijden deze grenswaarde met concentraties van 45 en 52 μg/m³. Deze waarde zou in de toekomst ook moeten worden verlaagd. Op Europees niveau zijn besprekingen gaande om deze waarde dichter bij de aanbeveling van de WHO te brengen om zo de gezondheid van de burgers beter te beschermen.
Olivier Brasseur, luchtkwaliteitsdeskundige bij Leefmilieu Brussel: "Deze campagne heeft ons in staat gesteld onze kennis over luchtverontreiniging uit te breiden en risicogebieden nauwkeuriger te lokaliseren. Dit is een van de sleutels tot doeltreffende actie. Deze zones liggen meestal in straten met druk verkeer van het type ’canyon’, d.w.z. smalle straten geflankeerd door grote gebouwen. Deze campagne toont ook het belang aan van passieve buizen voor de verrijking van ons huidige meetsysteem, dat uit 10 stations bestaat, waaronder twee die onlangs op de kleine ring werden geïnstalleerd.
Antha Williams, die de leiding heeft over klimaat- en milieuprogramma's bij Bloomberg Philanthropies, zei: "Elk kind in Brussel verdient het om schone lucht in te ademen, maar dat is helaas niet het geval. Dit rapport toont aan hoe belangrijk het is om de luchtvervuiling in steden te volgen en gegevens te verzamelen om vast te stellen waar het dringendst actie moet worden ondernomen om de schadelijke gevolgen ervan te bestrijden. Bij Bloomberg Philanthropies erkennen we dat steden in de voorhoede staan van oplossingen om burgers, vooral de meest kwetsbaren, te beschermen tegen blootstelling aan schadelijke vervuiling. Door samen te werken met steden als Brussel, Londen, Parijs, Delhi en Jakarta hopen we lokale overheden en middenveldorganisaties te voorzien van de nodige data om meer agressieve actie te ondernemen tegen luchtvervuiling en de gezondheid van alle burgers te beschermen."
Luchtverontreiniging is een reëel probleem voor de volksgezondheid. Volgens IRCEL2 stierven in 2018, 323 Brusselaars vroegtijdig als gevolg van stikstofdioxide. Luchtverontreiniging veroorzaakt ook hart- en vaatziekten en aandoeningen van de luchtwegen en brengt financiële kosten voor de samenleving mee.
Alain Maron, Brussels minister van Klimaattransitie, Leefmilieu, Sociale Actie en Gezondheid: "Dankzij deze vernieuwende meetcampagne kunnen we samen met de burgers de meest vervuilde gebieden in onze stad veel preciezer identificeren. De verkregen resultaten zijn alarmerend en zouden ons, op alle machtsniveaus, ertoe moeten aanzetten onze inspanningen te verdubbelen om de kwaliteit van de lucht die wij elke dag inademen te verbeteren en de aanbevelingen van de WHO te halen. Dit is van vitaal belang omdat luchtverontreiniging een aanzienlijke invloed heeft op onze gezondheid. Een netwerk van secundaire metingen zal worden verduurzaamd en er zullen ambitieuze maatregelen worden genomen om de gezondheid van de Brusselaars beter te beschermen, met name de meest kwetsbaren, zoals kinderen en ouderen. ”
Deze meetcampagne voor stikstofdioxide onder leiding van Les chercheurs d'air maakt deel uit van het Brussels Clean Air Partnership. Dit partnerschap, dat in 2021 werd gelanceerd door de Bloomberg Philanthropies Foundation, de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en Leefmilieu Brussel, bundelt verschillende Brusselse initiatieven op het vlak van luchtkwaliteit, zoals Curieuzenair en Babel'Air. De resultaten van de Curieuzenair-campagne, die op 3.000 Brusselse locaties werd uitgevoerd, zullen een aanvulling vormen op de huidige campagne. De resultaten worden midden maart verwacht.
1 De metingen worden uitgevoerd met zogenaamde ‘passieve buizen’ die worden geanalyseerd door het erkende labo Passam. De resultaten worden vervolgens geanalyseerd door het labo van Leefmilieu Brussel. Onder de 134 deelnemers zijn 54 burgers die werden geselecteerd omdat zij dicht bij een belangrijke verkeersas wonen. 2 kinderdagverblijven, 60 kleuter- en basisscholen, 7 middelbare scholen, 1 universiteit, 2 homes, 1 cultureel centrum, 1 gemeentelijk zwembad, 1 tewerkstellingscentrum en 5 meetstations van Leefmilieu Brussel.
2Bron IRCEL:In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt geraamd dat de blootstelling aan PM2,5, NO2 en O3 in de lucht respectievelijk 627, 323 en 19 vroegtijdige overlijdens heeft veroorzaakt in 2018.
