Een primeur in Brussel: groene vlotten aangelegd in de Haven van Brussel
Een project om de biodiversiteit te bevorderen
PERSBERICHT, 26 april 2022
Leefmilieu Brussel en De Haven van Brussel hebben op dinsdag 26 april de eerste begroeide vlotten in de voorhaven van Brussel aangelegd, in aanwezigheid van Brussels minister van Leefmilieu Alain Maron. Deze vlotten zijn vervaardigd door het Schotse bedrijf Biomatrix en gemonteerd door het bedrijf Ecocéan, dat gevestigd is in Frankrijk. Een vijftiental kinderen van de school ‘Arc-en-ciel’ in Sint-Joost-ten-Node, die als winnaar uit de bus zijn gekomen bij de fotowedstrijd ‘Pyjamadag’, hebben meegeholpen bij het beplanten van de vlotten tijdens een sensibiliseringsactiviteit.
De aanleg van deze begroeide vlotten beantwoordt aan een zeer specifieke behoefte: het kanaal is een kunstmatige omgeving met weinig toevluchtsoorden voor de aquatische fauna, met name rustige en beschermde gebieden voor het paaien, waarin jonge vis zich kan ontwikkelen.
Naast het gedeelte boven water dat bedekt is met planten voor vochtige omgevingen, en die interessant zijn voor insecten, zijn er de Biohut®-onderwaterkooien. Die kooien zijn door Ecocéan vervaardigd uit 100% recycleerbare en gerecycleerde materialen en bieden een waardevolle schuilplaats aan de aquatische fauna die ook de overlevingskansen van jonge vissen verhogen. Zij zullen ook bescherming bieden tegen roofdieren en een bron van voedsel aanleveren voor de verdere ontwikkeling van deze vissen. Deze vlotten zullen snel worden ingenomen door micro-organismen (algen, schaaldieren) die als voeding zullen dienen voor larven en jonge vissen.
De begroeide drijvende vlotten zullen zo bijdragen tot de biodiversiteit van het kanaal, zowel op als onder het water, door nieuwe habitats te creëren voor vissen, amfibieën, vogels, insecten en planten.
Dit is een ambitieus proefproject en een sterk symbool op de vooravond van de “Maand van de Natuur” die door Leefmilieu Brussel wordt georganiseerd.
In de loop van deze week zullen 7 modules van in totaal 224 m², gemaakt van kokosvezels en bedekt met een vijftiental planten* per m² (waaronder de emblematische moerasiris) worden gekoppeld aan een twintigtal onderwaterkooien. Die zullen dan worden geïnstalleerd langs het bezoekersponton van de Bruxelles Royal Yacht Club, voor een bedrag van 170.000 euro. Als deze eerste testfase van een jaar succesvol blijkt, zou nog eens 440 m² kunnen worden geïnstalleerd. Dit initiatief werd mogelijk gemaakt dankzij de financiering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in het kader van het beheerscontract van de Haven van Brussel, en meer bepaald het nieuwe milieubeleid dat hier deel van uitmaakt.
Dit project is het resultaat van een overeenkomst die in 2019 is gesloten tussen de Haven van Brussel en Leefmilieu Brussel om de biodiversiteit in de kanaalzone te bevorderen. De Natuurfacilitator van Leefmilieu Brussel heeft de haalbaarheidsstudie uitgevoerd. Er is gekeken naar mogelijke locaties, de meest geschikte voorziening, de vegetatie en de kosten van het project.
De vlotten zullen worden onderhouden door de vereniging Canal it up, die sinds enkele jaren de Haven van Brussel steunt in haar inspanningen om het kanaal schoon en groen te maken.
Er zal ook een ecologische monitoring van deze vlotten gebeuren. Natuurduikers zullen de situatie een jaar na de installatie evalueren. Zij zullen de soorten identificeren die de structuren hebben gekoloniseerd.
Het gaat hier om één van de grootste Europese projecten waarbij zowel begroeide drijvende vlotten als onderwaterkooien worden gecombineerd, waardoor complexe ecosystemen tot stand worden gebracht en de ecosysteemdiensten van paaigronden en broedplaatsen worden hersteld.
Rainier Reekmans, directeur-generaal a.i. van De Haven van Brussel: “Dit ambitieuze project, dat niet onderdoet voor grote Europese steden die al in soortgelijke projecten hebben geïnvesteerd, heeft tot doel complexe ecosystemen te creëren die een aanzienlijke bijdrage leveren tot de biodiversiteit van het kanaal en die zijn essentiële rol en die van de Haven van Brussel voor ons gewest verder versterken.”
Etienne Aulotte, verantwoordelijke van het departement Natuur van Leefmilieu Brussel: "De Natuurfacilitator van Leefmilieu Brussel heeft de haalbaarheidsstudie uitgevoerd die nodig was om dit project concreet vorm te geven. Er werd gekeken naar mogelijke locaties, het soort eilanden dat moest worden aangelegd, waarbij we rekening hielden met de golven die door de doorvaart van boten worden veroorzaakt, de breedte en diepte van het kanaal, de aanwezigheid van overstorten en de diersoorten die zich op deze locaties ontwikkelen. Dit is een toonaangevend project van de samenwerking tussen Leefmilieu Brussel en de Haven van Brussel dat kadert binnen het Gewestelijk Natuurplan. In combinatie met andere acties, zoals de vergroening van de oevers of de verwelkoming van biodiversiteit in de aangrenzende gebieden, draagt dit bij tot de ontwikkeling van de natuur vlakbij het kanaal."
Alain Maron, Brussels minister van Klimaattransitie en Leefmilieu: "Deze begroeide vlotten, die al in veel steden zijn aangelegd, vormen echte toevluchtsoorden voor de biodiversiteit. Zij zullen bijdragen tot de renaturering van het kanaal, net zoals de nestkasten die op de oevers zijn geïnstalleerd en waardoor de oeverzwaluw vorige zomer naar Brussel is kunnen terugkeren. Al deze initiatieven van de Haven van Brussel en Leefmilieu Brussel, die worden uitgevoerd zonder de scheepvaart te belemmeren, zijn van essentieel belang om aan het kanaal zijn functie als ecologische corridor terug te geven. Met een wateroppervlak van 80 ha speelt de Haven van Brussel een belangrijke rol in de strijd tegen de klimaatverandering. Dit doet ze door een economische activiteit gebaseerd op duurzame mobiliteit te combineren met ambitieuze milieumaatregelen om de biodiversiteit te versterken."
Pascale Hourman
Sylvain Godfroid
Simon Vandamme