De groene ambulance van Brussel
20 jaar actie tegen luchtvervuiling binnenshuis
PERSBERICHT, 6 september 2023
Allergieën, chronische hoofdpijn, loopneuzen, misselijkheid, huidirritaties... de kwaliteit van de binnenlucht kan een impact hebben op de gezondheid en bepaalde ziekten veroorzaken, bevorderen of in stand houden. Als je bedenkt dat mensen gemiddeld 80% van hun tijd binnen doorbrengen, is dit niet verwonderlijk. De Regionale Cel voor Interventie bij Binnenluchtvervuiling (RCIB), beter bekend als de groene ambulance, houdt zich al meer dan 20 jaar bezig met het monitoren van de luchtkwaliteit binnenshuis. Aan de vooravond van de Internationale Dag van de Schone Lucht onthult Leefmilieu Brussel een rapport over twee decennia actie en een reeks maatregelen om de Brusselaars beter te ondersteunen.
In 20 jaar tijd werden er in het Brussels Gewest 3.051 onderzoeken uitgevoerd, waarbij elk jaar tussen 150 en 200 woningen werden geanalyseerd. De experts van deze cel, bestaande uit analisten en sociaal verpleegkundigen, komen gratis tussen op verzoek van de behandelende arts. In de meeste gevallen wordt er gezocht naar de oorzaak van de gezondheidsproblemen. Dit zijn voornamelijk NKO- en ademhalingsproblemen die veroorzaakt worden door vocht- en schimmelproblemen.
Getuigenis van Sacha, student die in Sint-Gillis woont "Ik heb al anderhalf jaar last van chronische sinusitis. Ik heb herhaaldelijk hoofd- en keelpijn, ik hoest veel en ik voel me vaak vermoeid. Dit heeft een impact op mijn leven als student: ik mis veel lessen en ziek zijn, beïnvloedt mijn moreel. Ik wendde me tot mijn huisarts en NKO-specialist, die me vertelden over de groene ambulance. Mijn appartement is mooi en ruim, maar moeilijk te verwarmen en wordt overwoekerd door schimmel. Mijn gezondheidsproblemen, waar ik nu nog steeds onder lijd, begonnen een paar maanden nadat ik hier kwam wonen. We legden al snel het verband tussen mijn appartement en mijn gezondheid.”
Aan de hand van huisbezoeken, een medische vragenlijst en chemische en biologische stalen identificeren de experts van de groene ambulance eventuele problemen. Vervolgens stellen ze een diagnose en gepaste maatregelen voor. Dit is het resultaat van een samenwerking tussen drie instellingen: Leefmilieu Brussel, dat het project coördineert en de chemische analyses van de binnenlucht uitvoert, Sciensano, dat de microbiologische analyses uitvoert (voornamelijk schimmel en huisstofmijt), en Fares (Fonds van Respiratoire Aandoeningen), dat medische en sociale ondersteuning biedt.
Getuigenis van Sandrine Bladt, diensthoofd van de dienst Chemie, gezondheid en binnenhuisvervuiling bij Leefmilieu Brussel, “Na een telefoontje van Sacha's huisarts hebben we de woning bezocht. We zagen meteen schimmel in de keuken en in de badkamer, zoals het geval is in 67% van de woningen die we bezoeken. Ook stelden we vochtproblemen vast in de woonkamer. We namen een twintigtal monsters. Verder analyseerden we de matras op schimmel en huisstofmijt. Nu zal er een rapport worden opgesteld met een advies op maat van de situatie.”
Er wordt steeds voor een follow-up gezorgd. Een jaar na de operatie ontvangen de patiënten een vragenlijst. Zo wordt er nagegaan of hun gezondheidstoestand verbeterd is en of ze de adviezen hebben opgevolgd. De resultaten zijn hoopgevend: 57% van de patiënten voelen zich beter (volgens de artsen en de belangrijkste betrokkenen). 7% volgde het advies niet op, ofwel omdat ze er de middelen niet voor hadden, ofwel omdat de eigenaar van de woning geen actie ondernam.
De meest voorkomende problemen
Vocht en schimmel zijn de meest voorkomende problemen. Huisstofmijt is ook een bron van problemen, net als bepaalde chemische verontreinigingen. In dit laatste geval wordt er vaak vastgesteld dat de binnenlucht meer vervuild is dan de buitenlucht. Benzeen, tolueen en limoneen zijn de meest problematische vluchtige organische stoffen. Bouwwerkzaamheden, roken, huisparfums, de aanwezigheid van bepaalde materialen in huis, het gebruik van schoonmaakmiddelen en het gebrek aan ventilatie zijn hier vaak de oorzaak van.
De groene ambulance werkt voornamelijk met volwassenen tussen de 35 en 50 jaar en kinderen onder de 2 jaar. Dit is een kwetsbare groep. Jonge kinderen ademen meer lucht in dan volwassenen omdat hun zenuwstelsel, ademhalingssysteem en voortplantingssysteem nog niet volgroeid zijn in verhouding tot hun gewicht.
Advies
Afhankelijk van de vastgestelde vervuilende stoffen krijgen patiënten remediërend advies. Dit omvat voornamelijk het verluchten van de woning, wat nuttig is voor alle verontreinigende stoffen. Het is belangrijk om twee keer per dag 15 minuten lang uw ramen wijd open te zetten en om spitsuren te vermijden. De juiste vochtigheidsgraad in een huis ligt tussen 40 en 60%, en tot 70% in vochtige kamers.
In functie van de diagnose, bestaan de volgende adviezen:
- schimmelsanering
- de keuze van de gebruikte materialen: geef de voorkeur aan natuurlijke verven zonder vluchtige organische stoffen, parket vloercoating zonder oplosmiddelen, onbehandeld hout in plaats van spaanplaat, die vaak jarenlang formaldehyde afgeeft, …
- het juiste gebruik van schoonmaakproducten (meng geen producten, respecteer de pauzetijden, spoel indien nodig, enz.)
- verzorging van matrassen, vooral als je allergisch bent voor huisstofmijt
- het gebruik van huisparfums vermijden
Alain Maron, Brussels minister van Leefmilieu en Gezondheid: “Onze omgeving heeft een grote impact op onze gezondheid. Het werk dat de groene ambulance de voorbije 20 jaar heeft verricht, is essentieel en van onschatbare waarde om specifieke vervuilingsproblemen op te sporen in onze woningen. Ik vind het belangrijk om dit beter bekend te maken bij de medische en paramedische wereld. Op deze manier maken we de leefomgeving van de Brusselaars gezonder.”
Daarom zal Leefmilieu Brussel binnenkort een sensibiliseringscampagne voeren over de kwaliteit van de binnenlucht, gericht op de eerstelijnsdiensten, die in direct contact staan met de meest gevoelige personen. Huisartsen en een groot aantal medische diensten in Brussel zullen binnenkort een brief ontvangen met posters en folders die specifiek zijn voor elke vervuilende stof. Zo zullen hun patiënten aangespoord worden om zorg te dragen voor de luchtkwaliteit in hun woning. Op de poster staan de belangrijkste tips van groene ambulance om de impact van luchtvervuiling op de gezondheid te voorkomen en te verminderen.
Vervolgens zullen CO2-sensoren, die de concentraties van binnenluchtverontreinigende stoffen aangeven, worden verspreid op openbare plaatsen zoals ziekenhuizen en medische centra. Op deze manier worden professionals en het grote publiek bewustgemaakt van het belang van verluchten.
Ontdek hier de resultaten van het rapport.
Meer info:
Judith Verbist
Simon Vandamme