De bodem beschermen voor de biodiversiteit en het klimaat
Aan de vooravond van de Wereldbodemdag organiseert Leefmilieu Brussel een colloquium en stelt ze de balans op van 2 jaar Good Soil-strategie in het Brussels Gewest
PERSBERICHT, 1 december 2021
We lopen er elke dag op, hij maakt deel uit van ons dagelijks leven, maar we vergeten er nog te vaak rekening mee te houden. De bodem is nochtans van essentieel belang. Hij speelt een belangrijke rol als substraat voor de gewassen, maakt de infiltratie en filtering van regenwater mogelijk en slaat koolstof uit de atmosfeer op. Dit maakt hem tot een onmisbare bondgenoot voor de aanpassing aan de gevolgen van de klimaatveranderingen. De bodem huisvest bovendien meer dan 25% van de biodiversiteit van de planeet en vormt de basis van de voeding.
De kwaliteit of de degradatie van de bodem kan gevolgen hebben voor onze gezondheid en ons leefmilieu. Het Brussels Gewest heeft dit goed begrepen en heeft in december 2019 de Good Soil-strategie gelanceerd. Die is gericht op een geïntegreerd beheer van de Brusselse bodems door alle schade, zoals verdichting, verzegeling, erosie of verontreiniging te bestrijden en tegelijk de ontwikkeling van levende bodems te bevorderen. Dat is een belangrijke ontwikkeling. De Europese Commissie heeft dit voorbeeld gevolgd en heeft op 17 november 2021 haar Bodemstrategie 2030 bekendgemaakt. Vandaag is immers 60 tot 70% van de Europese bodems aangetast. Zonder een beleid van bescherming en duurzaam beheer is hun toekomst bedreigd.
Vroeger werd enkel het beheer van chemische verontreiniging in aanmerking genomen. Op dit gebied behoort het Brussels Gewest tot de beste leerlingen van Europa. Sinds 2015 wordt een bodeminventarisering uitgevoerd. 608 hectare aan terreinen (van de ongeveer 900 hectare te behandelen grond) is gesaneerd en herbestemd voor nieuwe activiteiten zoals scholen, woningen of parken om de sociaaleconomische uitdagingen het hoofd te bieden en tegelijkertijd de leefomgeving te verbeteren.
Good Soil-projecten
In de twee jaar die zijn verstreken sinds de lancering van Good Soil zijn verschillende projecten opgestart of voltooid die bijdragen tot een beter beheer van de Brusselse bodem. Zo heeft Leefmilieu Brussel zopas een grote campagne gelanceerd om terreinen in de hoofdstad te analyseren en de biologische, chemische en fysische kwaliteit ervan te bepalen. Er worden bijna 120 bodemmonsters genomen op plaatsen van gewestelijk belang of in privétuinen. Deze campagne zal elk jaar worden herhaald om een bodemkwaliteitskadaster op te stellen en te bepalen welke bodems van goede kwaliteit zijn.
Bovendien heeft de Universiteit van Luik een verkennend onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit en de functies van de Brusselse bodems, gecombineerd met enquêtes. Er werd ook een bodematlas opgesteld waarin de concentraties zware metalen werden geïdentificeerd. Deze atlas is met name gericht op een beter beheer van stadsmoestuinen. Tegelijkertijd wordt de Good Soil-strategie geïntegreerd in projecten rond stedenbouw en ruimtelijke ordening en vormt zij de leidraad voor het advies van Leefmilieu Brussel over grote inrichtingsprojecten. Er wordt ook rekening mee gehouden in het Referentiekader Duurzame Wijken en in de Gids Duurzame Gebouwen.
In 2020 is ook een tool voor de objectivering van de bodemkwaliteit ingevoerd. Het gaat om de Index voor Bodemkwaliteit in Brussel (IBKB).
- De IBKB-Pro richt zich tot professionals die het begrip bodemkwaliteit willen inpassen in het ontwerp van hun stadsontwikkelingsproject. Projectontwikkelaars, landschapsarchitecten en stedenbouwkundigen kunnen gebruikmaken van deze tool. Het is de bedoeling de meest kwaliteitsvolle bodems te bestemmen voor de ontwikkeling van de natuur en de biodiversiteit, voor landbouw, koolstofcaptatie en regenwaterinfiltratie, en de bodems van mindere kwaliteit voor de bouw van gebouwen en wegen ... De bepaling van de IBKB-PRO gebeurt aan de hand van een bodemonderzoek dat wordt besteld bij een studiebureau van bodemdeskundigen.
- De IBKB-burger is bedoeld voor inwoners die bijvoorbeeld een moestuin willen aanleggen en de kwaliteit van hun grond willen controleren om na te gaan of deze geschikt is voor de gewassen.Aan de hand van een specifieke gids voert de burger een aantal proeven uit op kluitjes grond en noteert de resultaten op een formulier. Leefmilieu Brussel verzamelt de gegevens, analyseert de resultaten en stelt een IBKB-fiche op. Hierin wordt de kwalitatieve toestand van de bodem op het terrein samengevat en worden aanbevelingen gedaan om de ontwikkeling van een levende bodem te bevorderen. Deze dienst is volledig gratis.
Dit gratis colloquium, dat op 3 december 2021 van 9u30 tot 12u30 wordt georganiseerd en dat openstaat voor zowel professionals als het grote publiek, vormt een gelegenheid om een stand van zaken op te maken en om met deskundigen van gedachten te wisselen.
Gelet op de huidige gezondheidstoestand zal het colloquium via videoconferencing verlopen.
Maak kennis met het volledige programma van dit colloquium.
Pascale Hourman